MANILA – Nagbabala ang ilang health experts sa publiko na iwasan ang paggamit ng mga hindi rehistradong bakuna o gamot laban sa COVID-19.
Pahayag ito ng mga eksperto matapos ilahad ni Pangulong Rodrigo Duterte na ilang sundalo sa bansa ang nakatanggap na ng bakunang gawa ng Chinese company na Sinopharm.
Ayon sa infectious diseases expert at miyembro ng Department of Health Technical Advisory Group (DOH-TAG) na si Dr. Edsel Salvana, delikado ang pagtanggap sa mga bakunang hindi naman malinaw ang mga datos at walang rehistro.
“To take an unapproved (and) unregulated vaccine is very dangerous. Hindi natin alam kung vaccine talaga yung itinuturok sayo. Kasi if people are willing to break the law to give something like that, then they ‘re not going to hesitate to give you water or something more harmful,” ani Dr. Salvana.
“Kung may fly by night operation dyan, alam naman natin karamihan ng bakuna two doses, baka binigay sa inyo yung isa, kinuha yung pera nyo tapos mawawala na. Hindi natin alam kung makukuha niyo pa ang second dose kung tunay nga.”
Bukod sa posibilidad ng hindi magandang reaksyon sa katawan, maaari rin daw mauwi sa pagkamatay ang pagtanggap ng bakunang hindi dumaan sa tamang proseso o regulasyon.
“More than losing money, you can lose your life… stay away from those, because you are literally putting your life at risk if you take unregulated medicines, especially vaccine.”
Sa ngayon ang mga bakunang gawa ng American pharmaceutical companies na Moderna at Pfizer pa lang daw ang may final clinical data.
Kabilang sila sa mga manufacturers na gumawa ng bakunang nangangailangan ng napaka-lamig na temperatura kapag inimbak.
“So kahit nakakuha man sila ng Pfizer na ituturok sayo, ‘pag hindi nila yan finreeze ng mabuti hindi rin yang gagana.”
Paliwanag ni Philippine representative to the World Health Organization (WHO) Dr. Socorro Escalante, mula sa unang antas ng clinical trial ay may mga panuntunan nang dapat sinusunod ang vaccine manufacturers.
Kailangan daw tandaan ng bawat gobyerno na bago sila mag-angkat ng bakuna, ay dapat na pumasa muna sa “stringent regulatory authority” — tulad ng US Food and Drug Administration — nang panggagalingan na estado ang bibilhing produkto.
Dalawang “parallel process” o magkasabay pero magkahiwalay na proseso raw ang pinagdadaanan ng mga bakuna para masuri ang kanilang epekto sa tao.
“Una yung tinatawag na WHO emergency use listing. Ito ay ginagawa kung ang vaccines ay nasa clinical stage at kailangan nang sugpuin ang severe disease like COVID-19. It is only use in the context of public health emergency,” ani Dr. Escalante.
“Pangalawa, yung pre-qualification. (It) comes later, kung na-register na yung vaccines sa national regulatory authorities.”
Sa ilalim ng mga proseso, magtitipon ang iba’t-ibang eksperto para suriin ang efficacy at safety ng isang bakuna.
“That’s one layer of how the vaccines safety and quality are ensured, the second layer is our national regulatory authorities like FDA. They are composed of scientists, and independent experts so they would also be able to assess the safety quality and efficacy of vaccines.”
“Of course mayroon tayong countries in the region that do not have very stringent regulatory authority or capacity, yun din ang tinatawag natin na pwede sila mag-rely the evaluation of other stringent regulatory authority.”
Batay sa monitoring ng WHO, tinatayang 52 bakuna ang pinag-aaralan ngayon sa buong mundo. Higit 200 namang iba pa ang nasa pre-clinical stage ng trial.
Una nang sinabi ni DOH Sec. Francisco Duque III na wala pa siyang natatanggap na impormasyon tungkol sa sinasabing vaccination ng mga sundalo. Ayon din sa Food and Drug Administration, wala pa silang nahuhuling pinuslit na bakuna ng COVID-19.
