Naglabas ang Korte Suprema ng malinaw na panuntunan para sa pagdedeklara kung sino ang maituturing na “fugitive from justice.”
Ayon sa panuntunan, ang isang tao ay pugante hindi lamang kapag tumakas matapos mahatulan, kundi pati kung umalis ng bansa o umiwas matapos sampahan ng kaso.
Mahalaga na alam ng akusado na may kaso o warrant laban sa kanya, maging sa personal o “constructive” na paraan.
Sa desisyon na isinulat ni Associate Justice Samuel H. Gaerlan, itinakda ng Korte Suprema ang mga gabay bago ideklarang pugante ang isang akusado:
1. Pagkatapos makakita ng probable cause, maglalabas ang hukuman ng warrant of arrest.
2. Dapat ipatupad ang warrant of arrest, kabilang ang e-warrant, sa loob ng 10 calendar days mula sa pagtanggap nito ng executing officer.
3. Kung hindi maipatupad ang warrant of arrest dahil ang akusado ay nasa labas ng hurisdiksiyon ng Pilipinas ayon sa return ng executing officer, maaaring ideklara ng akusado bilang pugante sa pamamagitan ng isang mosyon o sariling kusa ng hukuman, matapos suriin ang mga pangyayari sa kaso. Mula sa puntong ito, mawawala ang kanyang legal standing sa hukuman, hindi na siya maaaring lumahok sa mga pagdinig, at hindi na makakahingi ng anumang judicial relief. Maibabalik lang niya ang kanyang legal standing sa pamamagitan ng kusang pagsuko.
4. Ang warrant of arrest na hindi personal na naigawad sa akusado dahil nasa labas siya ng hurisdiksiyon ng Pilipinas ay mananatiling may bisa hanggang sa tuluyan itong maipatupad.
5. Ia-archive lamang ang kasong kriminal kung nananatiling at large o nakapuga ang akusado nang anim na buwan mula sa petsa ng pag-isyu ng warrant of arrest o paglikha ng e-warrant. Pero maaaring muling buksan ang kaso kapag naipatupad na ang warrant of arrest o kapag naabisuhan ang hukuman na ang taong saklaw ng warrant ay naaresto sa ilalim ng ibang warrant.
Ginamit ng Korte Suprema ang fugitive disentitlement doctrine, na nagbabawal sa isang pugante na makinabang sa mga proseso ng hukuman na kanyang iniiwasan.
Ang desisyon ay nag-ugat sa mga kasong isinampa laban kay Ricardo V. Yanson Jr., opisyal ng Vallacar Transit, Inc., na umalis ng bansa matapos sampahan ng carnapping at iba pang kaso. Nakita ng SC ang intensiyon niyang umiwas sa prosekusyon.
Ibinalik ng Korte Suprema ang kaso sa MTCC para gamitin nito ang panuntunan para tukuyin kung hindi kayang maipatupad ang warrant of arrest dahil nasa labas pa ng hurisdiksyon ng Pilipinas si Yanson, at ideklara siyang pugante na hindi maaaring humiling ng judicial relief sa korte.
